Ogólnopolska Nagroda Literacka im. Kornela Makuszyńskiego została ustanowiona w 1994 roku, za książkę wydaną w 1993, przez Fundację “Książka dla Dziecka” i redakcję czasopisma o książce dla dziecka “Guliwer”. Nagrodę ustanowiono w hołdzie dla znakomitego polskiego pisarza dla dzieci i młodzieży, którego książki cechuje humor i silna wiara w prymat dobra. Jest przyznawana co rok żyjącemu polskiemu autorowi za wyróżniającą się podobnymi cechami książkę literacką dla dzieci młodszych, opublikowaną po raz pierwszy w roku poprzedzającym kolejną edycję nagrody.

Od 2004 roku rolę organizatora nagrody przejęła Oświęcimska Biblioteka. Książki mogą zgłaszać wydawcy, czytelnicy, a także biblioteki i inne zainteresowane instytucje.

O przyznaniu nagrody decyduje jury złożone z wybitnych badaczy, znawców literatury dziecięcej i bibliotekarzy: prof. Joanna Papuzińska, dr Anna Maria Krajewska, dr Grażyna Lewandowicz-Nosal, dr Małgorzata Chrobak, mgr Jerzy Kumiega, mgr Ewa Świerżewska, mgr Aneta Satława oraz mgr Stanisława Niedziela.

Realizacja projektu służy promocji książek dla dzieci, nie tylko wśród najmłodszych czytelników. Inicjowanie aktywności wśród dorosłych: autorów, wydawców, wychowawców, rodziców i opiekunów stanowi podstawę do stymulowania potrzeb czytelniczych wśród najmłodszego pokolenia. W ramach projektu Nagroda Literacka im. K. Makuszyńskiego Biblioteka realizuje różnorodne formy popularyzujące ideę Nagrody, postać i twórczość patrona Nagrody oraz książki zgłoszone, nominowane i nagrodzone w danym roku. Zwieńczeniem całorocznych działań jest uroczysta gala wręczenia nagrody.

Laureaci otrzymują wówczas statuetkę Koziołka Matołka z brązu, wykonaną przez znakomitego rzeźbiarza Andrzeja Renesa, twórcę pomnika Kornela Makuszyńskiego z Koziołkiem Matołkiem w Zakopanem przed willą “Opolanka”, gdzie znajduje się muzeum Makuszyńskiego.

Zabawy literackie i taneczne oraz baśniowe zagadki z udziałem bajkowych wróżek, a także konkursy plastyczne, malowanie twarzy, balonowe dmuchawce, wielkie bańki mydlane i spotkanie z Koziołkiem Matołkiem to tylko nieliczne atrakcje, które towarzyszą temu wydarzeniu. Wydarzenie uświetnia występ teatrzyku kukiełkowego działającego w bibliotece, któremu prof. Joanna Papuzińska oficjalnie nadała imię Rozwesołek. Po wręczeniu statuetki Koziołka publiczność uczestniczy w spotkaniach autorskich z nagrodzonym pisarzem.

Joanna Papuzińska w jednym z wywiadów powiedziała: “Nagrodę Literacką im. Kornela Makuszyńskiego ustanowiliśmy – pragnąc, by nazwiska najlepszych współczesnych polskich autorów piszących dla dzieci znane były wszystkim i aby nie ginęły w zapomnieniu wśród stosów kolorowych disnejek”.

Warto podkreślić, że Nagroda Literacka, to nie tylko dzień jej wręczenia, ale cały rok różnorodnych działań edukacyjnych. Podczas ostatniej edycji dzieci uczestniczą w licznych porankach literackich, a podczas dodatkowych warsztatów plastycznych oraz pisarskich, Podczas jednej z edycji powstał nawet komiks  - Nowe Przygody Koziołka Matołka w GALERII KSIĄŻKI.

Nagroda Literacka to nie tylko ważne wydarzenie dla naszej Biblioteki. To także element promocji miasta Oświęcimia w wydaniu ponadlokalnym i ugruntowanie pozycji Oświęcimskiej Biblioteki – Galerii Książki jako organizatora Ogólnopolskiego Konkursu Literackiego promującego polską literaturę i polskich autorów. W ramach Ogólnopolskiej Nagrody Literackiej realizowane są również działania edukacyjne dla dorosłych. W przeddzień oficjalnej uroczystości odbywają się często sesje naukowo-literackie dla bibliotekarzy i nauczycieli.

Organizacja Ogólnopolskiej Nagrody Literackiej im. K. Makuszyńskiego uzyskuje od kilku lat akceptację i  dofinansowanie ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Laureaci Nagrody Literackiej im. Kornela Makuszyńskiego:

1994    Piotr Wojciechowski Bajki żółtego psa, Stentor

1995    Joanna Olech Dynastia Miziołków, Egmont

1996    Jerzy Niemczuk Przygody Zuzanki, Papirus

1997    Anna Onichimowska Dobry potwór nie jest zły,  Podsiedlik-Raniowski i S-ka

1998    Tomasz Trojanowski Kocie historie, Philip  Wilson

1999    Dorota Gellner Dorota Gellner dzieciom, KAMA

2000    Anna Lewkowska Dziwne przygody czarnoksiężnika Zenona, Prószyński i S-ka

2001    Marta Tomaszewska Tego lata w Burbelkowie, Nasza Księgarnia

2002    Grzegorz Kasdepke Kacperiada, Literatura

2003    Małgorzata Strzałkowska Wiersze, że aż strach!, Media Rodzina

2004    Małgorzata Strękowska–Zaremba Abecelki i duch Bursztynowego Domu, Pracownia Pedagogiczna i Wydawnicza

2005    Agnieszka Tyszka Róże w garażu, Literatura

2006    Beata Wróblewska Małgosia z Leśnej Podkowy, Egmont

2007    Katarzyna Majgier Amelka, Egmont

2008 Paweł Beręsewicz Ciumkowe historie, w tym jedna smutna, Skrzat

2008 Joanna Papuzińska Super Koziołek za całokształt twórczości

2009 Roksana Jędrzejewska-Wróbel, Florka. Z pamiętnika ryjówki oraz Florka. Listy do Józefiny, Literatura

2010   Barbara Gawryluk Zuzanka z pistacjowego domu, Literatura

2011   Paweł Beręsewicz Tajemnica człowieka z blizną, Literatura

2012   Renata Piątkowska, Wieloryb, Literatura